2.2.Δ. Στάδια Προγράμματος


1ο Στάδιο: Διάγνωση Λεμφοιδήματος
Οι ασθενείς θα διαγιγνώσκονται για λεμφοίδημα και θα γίνονται οι απαραίτητες συνοδές εξετάσεις. Η διάγνωση θα γίνεται είτε από την ομάδα των αγγειοχειρουργών είτε από την ομάδα των δερματολόγων, ατομικά μετά από ραντεβού στα εξωτερικά ιατρεία ή σε ημέρα και ώρα που θα οριστεί από την ομάδα των ιατρών και κατά την οποία θα εξετάζονται όλες οι πιθανές περιπτώσεις λεμφοιδήματος. Εφόσον γίνει η διάγνωση δίνεται στους ασθενείς ενημερωτικό φυλλάδιο με πληροφορίες για την πάθηση και τους τρόπους αντιμετώπισης και παραπέμπονται για ενημέρωση και συμβουλευτική στο τμήμα φυσικοθεραπείας.

2ο Στάδιο: Συμβουλευτική – Ενημέρωση ασθενών για το λεμφοίδημα
Η συμβουλευτική και η ενημέρωση των ασθενών γίνεται στο τμήμα φυσικοθεραπείας από τις φυσικοθεραπεύτριες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Αφορά όλους τους ασθενείς, είτε πρόκειται να συμμετέχουν στο πρόγραμμα πολυπαραγοντικής αντιμετώπισης λεμφοιδήματος, είτε πρόκειται να πάρουν οδηγίες για το σπίτι και να παρακολουθούνται για την εξέλιξη του λεμφοιδήματος ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Γίνεται με προσωπικό ραντεβού σε ώρα και ημέρα που καθορίζεται από τους φυσικοθεραπευτές σε συνεννόηση με τους ασθενείς. Παρέχονται οι βασικές οδηγίες για την αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος (προφορικά και με αναλυτικό φυλλάδιο) και δίνονται συμβουλές για τις απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής (φροντίδα δέρματος-νυχιών, καθημερινή άσκηση, ελαστικές κάλτσες, απώλεια βάρους, παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στο λεμφοίδημα). Τέλος, λαμβάνει χώρα ενημέρωση για το πολυπαραγοντικό πρόγραμμα αντιμετώπισης λεμφοιδήματος (διαδικασία, διάρκεια, κόστος). Εάν ο ασθενής αποφασίσει να συμμετάσχει επανέρχεται σε προκαθορισμένη ημέρα και ώρα για το τρίτο στάδιο του προγράμματος. 

3ο Στάδιο: Επιλογή ασθενών για το πολυπαραγοντικό πρόγραμμα αντιμετώπισης λεμφοιδήματος.
Η επιλογή των ασθενών που επιθυμούν να συμμετέχουν, που είναι κατάλληλοι και πρόκειται να ωφεληθούν, αλλά και να ανταπεξέλθουν στο πολυπαραγοντικό πρόγραμμα αντιμετώπισης γίνεται από την ομάδα των αγγειοχειρούργων, δερματολόγων και φυσικοθεραπευτών. Λαμβάνει χώρα σε επιλεγμένη ώρα και ημέρα, στην οποία καλούνται οι ασθενείς που θέλουν να συμμετάσχουν, εξετάζονται από την ομάδα, ως προς την αναγκαιότητα της συμμετοχής, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, τη δυνατότητα συμμετοχής (οικονομική, χρονική, καθημερινή μεταφορά στο νοσοκομείο), την επιθυμία και την ικανότητα να ακολουθήσουν και να συμμορφωθούν με τις οδηγίες του προγράμματος, τόσο στη διάρκεια της θεραπείας, όσο και μετά το τέλος αυτής.
Εφόσον γίνει η επιλογή των ασθενών που θεωρούνται κατάλληλοι, ορίζεται η ημέρα έναρξης της θεραπείας, με βάση τη λίστα αναμονής και τις δυνατότητες του ασθενή και ο ασθενή ενημερώνεται για τα στάδια του προγράμματος και την απαραίτητη προετοιμασία.  

4ο Στάδιο: Προετοιμασία Ασθενών για το πρόγραμμα αντιμετώπισης λεμφοιδήματος.
Η προετοιμασία των ασθενών συμπεριλαμβάνει την αγορά των απαραίτητων υλικών (επιδεσμικά, κρέμα προστασίας δέρματος και αντιμυκητισιακή, καθώς και υποδημάτων σε μεγαλύτερο νούμερο από το συνηθισμένο). Η επιλογή των υλικών γίνεται από τους φυσικοθεραπευτές της ομάδας, σε συνεννόηση με εξωτερικό προμηθευτή. Η αγορά των επιδεσμικών γίνεται από τον ασθενή, αλλά γράφεται στο βιβλιάριο και παρέχεται η απαραίτητη βεβαίωση για την πάθηση και την αναγκαιότητα τους. Η αγορά των κρεμών και των υποδημάτων γίνεται και αυτή από τον ασθενή. Ακόμα ο ασθενής συμβουλεύεται να έχει μαζί του σεντόνι και πετσέτες.
Στο στάδιο προετοιμασίας ο ασθενής συμβουλεύεται να φροντίσει για την υγιεινή και την κατάσταση των νυχιών (μανικιούρ – πεντικιούρ)

5ο Στάδιο: Ραντεβού με την ομάδα των δερματολόγων.
Ο ασθενής πρέπει να αξιολογηθεί από την ομάδα των δερματολόγων για την κατάσταση του δέρματος του μέλους με λεμφοίδημα και να αντιμετωπιστούν τυχόν συνοδά προβλήματα (μύκητες, ερυσίπελας, πληγές, αλλοιώσεις δέρματος). Εάν κριθεί απαραίτητο λόγω των δερματικών προβλημάτων μπορεί η έναρξη του προγράμματος να αναβληθεί μέχρι να αντιμετωπιστούν επιτυχώς. Έχει οριστεί συγκεκριμένη ημέρα και ώρα από την ομάδα των δερματολόγων στη διάρκεια της οποίας αξιολογούν και συμβουλεύουν τους ασθενείς με λεμφοίδημα που πρόκειται να πάρουν μέρος στο πρόγραμμα. Η επίσκεψη γίνεται στα εξωτερικά ιατρεία της δερματολογικής και έχει οριστεί κάθε Τετάρτη 10:00 – 11:00. Γίνεται με τηλεφωνικό ραντεβού από τον ίδιο τον ασθενή.

6ο Στάδιο: Ραντεβού με τη Διαιτολόγο. Έναρξη προγράμματος Διατροφής.
Ο ασθενής εφόσον δεν έχει το ιδανικό σωματικό βάρος πρέπει να ξεκινήσει πρόγραμμα διατροφής για την απώλεια των περιττών κιλών. Εάν έχει το ιδανικό σωματικό βάρος πρέπει να ενημερωθεί για τις σωστές διατροφικές συνήθειες. Στον ασθενή δίνεται η επιλογή να παρακολουθείται από τη Διαιτολόγο Σταυρούλα Τσιόλη. Το πρώτο ραντεβού καθορίζεται τηλεφωνικά από τον ίδιο τον ασθενή. Στην πρώτη συνεδρία γίνεται αξιολόγηση του ασθενή, καταγραφή του ιστορικού και δημιουργείται το εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής με βάση τις ανάγκες του. Επίσης, ο ασθενής συμβουλεύεται και ενημερώνεται για θέματα που αφορούν τη διατροφή σε σχέση με το λεμφοίδημα.

7ο Στάδιο: Ψυχολογική Υποστήριξη των ασθενών
Στα πλαίσια της πολυπαραγοντικής αντιμετώπισης του λεμφοιδήματος και εφόσον πρόκειται για μια χρόνια πάθηση και πολλές φορές συνδεδεμένη με την αντιμετώπιση του καρκίνου, οι ασθενείς αξιολογούνται από την ψυχολόγο της ομάδας Ιωάννα Τσιούρη και παρέχονται συμβουλές για την καλύτερη ψυχολογική αντιμετώπιση της κατάστασης τους. Λαμβάνουν χώρα 2 συνεδρίες για κάθε ασθενή που συμμετέχει στο πρόγραμμα, η πρώτη πριν την έναρξη του προγράμματος φυσικοθεραπείας και η δεύτερη μετά το τέλος του προγράμματος φυσικοθεραπείας. Σε περιπτώσεις ασθενών που κρίνεται αναγκαίο μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω αντιμετώπιση.     

8ο Στάδιο: Έναρξη Προγράμματος Φυσικοθεραπείας.
Η φυσικοθεραπεία γίνεται με βάση τις αρχές τις Ολοκληρωμένης Αποσυμφωρητικής Θεραπείας (Complete Decongestive Therapy)ξεκινά συνήθως Δευτέρα, εφόσον έχει προηγηθεί η αντιμετώπιση τυχών δερματικών προβλημάτων και εφόσον έχουν αγοραστεί τα απαραίτητα επιδεσμικά υλικά. Λαμβάνει χώρα στο χώρο του φυσικοθεραπευτηρίου σε αίθουσα που έχει διαμορφωθεί για τις ανάγκες του προγράμματος. Στην αίθουσα υπάρχουν όργανα γυμναστικής, κρεβάτια θεραπείας, αντλία διαλείπουσας συμπίεσης, ανελκυστήρας ασθενών, χώρος φωτογράφισης των ασθενών για το αρχείο.  
Η φυσικοθεραπεία γίνεται από τις φυσικοθεραεπύτριες μέλη της πολυπαραγοντικής ομάδας Στάνκοβα-Σάλτα Ρουμιάνα και Παπαδοπούλου Μαρία-Χριστίνα.
Στην πρώτη συνεδρία λαμβάνει χώρα μέτρηση της περιφέρειας του λεμφοιδηματικού μέλους και φωτογράφηση του μέλους για το αρχείο. Η φυσικοθεραπεία ξεκινά με ειδική περίδεση του μέλους με το λεμφοίδημα με αφρώδες υλικό και ελαστικό επίδεσμο για την αντιμετώπιση των ινώσεων και ειδική παροχετευτική μάλαξη στο υπόλοιπο σώμα. Συνεχίζει με αποσυμφορητική μάλαξη στο λεμφοιδηματικό μέλος και επάλειψη με ενυδατική κρέμα και κρέμα προστασίας από τους μύκητες. Στη συνέχεια λαμβάνει χώρα ειδική περίδεση πολλαπλών στρωμάτων με ελαστικούς επιδέσμους μικρής διάτασης. Εφόσον ολοκληρωθεί η περίδεση ο ασθενής ανάλογα με τις ικανότητες και τις ανάγκες του ξεκινά άσκηση σε διάδρομο βάδισης, στατικό ποδήλατο, στέπερ, ελλειπτικό μηχάνημα άσκησης και σε μηχάνημα άσκησης των άνω άκρων. Στη διάρκεια της άσκησης ή της θεραπείας ο ασθενής ενημερώνεται για θέματα που αφορούν στην αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος. Επίσης, στη διάρκεια της θεραπείας, ο ασθενής ή ο συνοδός εκπαιδεύεται στην περίδεση και στους τρόπους αντιμετώπισης του λεμφοιδήματος στο σπίτι και μετά το τέλος της θεραπείας. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται καθημερινά από Δευτέρα έως Παρασκευή. Κάθε παρασκευή γίνεται μέτρηση της περιφέρειας του μέλους και καταγραφή της βελτίωσης.  
Η διάρκεια του προγράμματος ημερησίως είναι από 1 μέχρι 2 ώρες για τον κάθε ασθενή και η συνολική διάρκεια του εντατικού προγράμματος είναι 3 με 4 εβδομάδες καθημερινής φυσικοθεραπείας εκτός του Σαββατοκύριακου.
Καθημερινά μπορούν να αντιμετωπιστούν από 2 μέχρι 3 ασθενείς.

9ο Στάδιο: Ενημέρωση των ασθενών
Οι ασθενείς στη διάρκεια του προγράμματος έχουν 1-2 ώρες ενημέρωσης σχετικά με την πάθηση και τους τρόπους αντιμετώπισης της. Η ενημέρωση γίνεται στο χώρο του φυσικοθεραπευτηρίου, από τις φυσικοθεραπεύτριες μέλη της ομάδας με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή, αφισών και δειγμάτων των διαθέσιμων υλικών. Οι ασθενείς ενημερώνονται για το λεμφικό σύστημα, για το τι είναι λεμφοίδημα, για τους τρόπους που δημιουργείται και που αντιμετωπίζεται, για παράγοντες που ωφελούν ή που δρουν αρνητικά στο λεμφοίδημα. Ακόμα ενημερώνονται για υλικά που υπάρχουν στην αγορά και που μπορούν να προμηθευτούν και για εναλλακτικούς τρόπους άσκησης.

10ο Στάδιο: Ολοκλήρωση του προγράμματος
Εφόσον το πρόγραμμα φυσικοθεραπείας ολοκληρωθεί με επιτυχία οι ασθενείς εξετάζονται από την πολυπαραγοντική ομάδα και καταγράφεται η βελτίωση του λεμφοιδήματος. Γίνεται μέτρηση της περιφέρειας και φωτογράφηση του μέλους για το αρχείο.
Στη συνέχεια ο ασθενή προμηθεύεται ελαστική κάλτσα ή μανίκι κατά παραγγελία από τις διαθέσιμες φίρμες που υπάρχουν στην αγορά. Πρέπει να τονιστεί πως είναι απαραίτητο να ταξιδέψει ως τη Θεσαλλονίκη ή την Αθήνα ώστε να γίνουν οι μετρήσεις του μέλους και η παραγγελία της κάλτσας ακριβώς στις διαστάσεις του ασθενή. Ο ασθενής πρέπει να προμηθευτεί ετοιμοπαράδοτη κάλτσα ή μανίκι σε στάνταρ διαστάσεις μέχρι να παραλάβει την κάλτσα κατά παραγγελία (10 ημέρες). Ο ασθενής μετά την αγορά της κάλτσας επανέρχεται στο φυσικοθεραπευτήριο για να του δοθούν οι οδηγίες για τον σωστό τρόπο εφαρμογής, για να αξιολογηθεί η καταλληλότητα της και να γίνουν ορισμένες προσθήκες σε επιδεσμικό υλικό ή υλικό συμπίεσης. 
Εν συνεχεία δίνονται στον ασθενή οι απαραίτητες οδηγίες για το σπίτι και κανονίζεται ραντεβού επαναξιολόγησης στον 1 μήνα, στους 3 μήνες, στους 6 μήνες και στον 1 χρόνο. Εάν κριθεί απαραίτητο μπορεί να κανονιστεί ραντεβού για επανάληψη της θεραπείας.